पडिक्कमामि भंते! इरियावहियाए विराहणाए अणागुत्ते अइगमणे, णिग्गमणे, ठाणे, गमणे, चंकमणे, पाणुग्गमणे, बीजुग्गमणे, हरिदुग्गमणे, उच्चार-पस्सवण-खेल-सिंहाणय-वियडिय पइट्ठावणियाए, जे जीवा एइंदिया वा, बेइंदिया वा, तेइंदिया वा, चउिंरदिया वा, पंचिंदिया वा, णोल्लिदा वा, पेल्लिदा वा, संघट्टिदा वा, संघादिदा वा, उद्दाविदा वा, परिदाविदा वा, किरिंच्छिदा वा, लेस्सिदा वा, छिंदिदा वा, भिंदिदा वा, ठाणदो वा, ठाणचंकमणदो वा, तस्स उत्तरगुणं, तस्स पायच्छित्तकरणं, तस्स विसोहिकरणं, जाव अरहंताणं भयवंताणं णमोक्कारं पज्जुवासं करेमि, तावकायं पावकम्मं दुच्चरियं वोस्सरामि।
ॐ णमो अरहंताणं, णमो सिद्धाणं, णमो आइरियाणं। णमो उवज्झायाणं, णमो लोए सव्व साहूणं।।
(९ जाप्य, २७ उच्छ्वास में)
(अनंतर बैठकर आलोचना आदि पाठ पढ़ें व कृत्य विज्ञापन करें)
ईर्यापथे प्रचलिताद्य मया प्रमादादेकेन्द्रियप्रमुखजीवनिकायबाधा।
निर्वर्तिता यदि भवेदयुगान्तरेक्षा। मिथ्या तदस्तु दुरितं गुरु भक्तितो मे।।१।।
इच्छामि भन्ते! आलोचेउं इरिया-वहियस्स पुव्वुत्तरदक्खिण-पच्छिम-चउदिस-विदिसासु विहरमाणेणजुगंत्तरदिट्ठिणा भव्वेण दट्ठव्वा। पमाददोसेण डबडबचरियाए पाणभूदजीवसत्ताणं उवघादो कदो वा कारिदो वा कीरंतो वा समणुमण्णिदो तस्स मिच्छा मे दुक्कडं।
न स्नेहाच्छरणं प्रयान्ति भगवन् ! पादद्वयं ते प्रजा:।
हेतुस्तत्र विचित्रदुःखनिचय:, संसारघोरार्णव:।।
अत्यन्तस्फुरदुग्ररश्मिनिकर-व्याकीर्णभूमण्डलो।
ग्रैैष्म: कारयतीन्दुपादसलिल-च्छायानुरागं रवि:।।१।।
क्रुद्धाशीर्विषदष्टदुर्जयविषज्वालावलीविक्रमो।
विद्याभेषजमन्त्रतोयहवनैर्याति प्रशांतिं यथा।।
तद्वत्ते चरणारुणांबुजयुग-स्तोत्रोन्मुखानां नृणाम्।
विघ्ना: कायविनायकाश्च सहसा, शाम्यन्त्यहो! विस्मय:।।२।।
संतप्तोत्तमकांचनक्षितिधर-श्रीस्पर्द्धिगौरद्युते ।
पुंसां त्वच्चरणप्रणामकरणात्, पीडा: प्रयान्ति क्षयं।।
उद्यद्भास्करविस्फुरत्करशतव्याघातनिष्कासिता।
नानादेहिविलोचनद्युतिहरा, शीघ्रं यथा शर्वरी।।३।।
त्रैलोक्येश्वरभंगलब्धविजयादत्यन्तरौद्रात्मकान् ।
नानाजन्मशतान्तरेषु पुरतो, जीवस्य संसारिण:।।
को वा प्रस्खलतीह केन विधिना, कालोग्रदावानला-
न्नस्याच्चेत्तव पादपद्मयुगलस्तुत्यापगावारणम्।।४।।
लोकालोकनिरन्तरप्रवितत-ज्ञानैकमूर्ते! विभो!।
नानारत्नपिनद्धदंडरुचिरश्वेतातपत्रत्रय!।।
त्वत्पादद्वयपूतगीतरवत: शीघ्रं द्रवन्त्यामया:।
दर्पाध्मातमृगेन्द्रभीमनिनदाद्वन्या यथा कुञ्जरा:।।५।।
दिव्यस्त्रीनयनाभिराम – विपुलश्रीमेरुचूडामणे!
भास्वद्बालदिवाकरद्युतिहरप्राणीष्टभामंडल।।
अव्याबाधमचिन्त्यसारमतुलं, त्यक्तोपमं शाश्वतं।
सौख्यं त्वच्चरणारविंदयुगलस्तुत्यैव संप्राप्यते।।६।।
यावन्नोदयते प्रभापरिकर:, श्रीभास्करो भासयं-
स्तावद्-धारयतीह पंकजवनं, निद्रातिभारश्रमम् ।।
यावत्त्वच्चरणद्वयस्य भगवन्न स्यात्प्रसादोदय-
स्तावज्जीवनिकाय एष वहति प्रायेण पापं महत्।।७।।
शांतिं शान्तिजिनेन्द्र! शांतमनसस्त्वत्पादपद्माश्रयात्।
संप्राप्ता: पृथिवीतलेषु बहवः शांत्यर्थिन: प्राणिन:।।
कारुण्यान्मम भाक्तिकस्य च विभो! दृष्टिं प्रसन्नां कुरु।
त्वत्पादद्वयदैवतस्य गदत: शांत्यष्टकं भक्तित:।।८।।
नम: श्रीवर्द्धमानाय, निर्धूत कलिलात्मने।
सालोकानां त्रिलोकानां, यद्विद्या दर्पणायते।।१।।
जिनेन्द्रमुन्मूलितकर्मबन्धं, प्रणम्य सन्मार्गकृतस्वरूपम्।
अनन्तबोधादिभवं गुणौघं, क्रियाकलापं प्रकटं प्रवक्ष्ये।।२।।
खम्मामि सव्वजीवाणं, सव्वे जीवा खमन्तु मे।
मित्ती मे सव्वभूदेसु, वैरं मज्झं ण केण वि।।३।।
रागबंधपदोसं च, हरिसं दीणभावयं।
उस्सुगत्तं भयं सोगं, रदिमरदिं च वोस्सरे।।४।।
हा! दुट्ठकयं हा! दुट्ठचिंत्तियं भासियं च हा! दुट्ठं।
अन्तो अन्तो डज्झम्मि, पच्छुत्तावेण वेदंतो।।५।।
दव्वे खेत्ते काले भावे य कदावराहसोहणयं।
णिंदणगरहणजुत्तो मणवचिकाएण पडिकमणं।।६।।
कृत्यप्रतिज्ञा
भगवन्नमोऽस्तु ते, एषोऽहं देववन्दनां कुर्याम्।
(इति सामायिक स्वीकार:)
समता सर्वभूतेषु, संयमे शुभभावना।
आर्तरौद्रपरित्यागस्तद्धि सामायिकं मतं।।१।।
सिद्धं सम्पूर्णभव्यार्थं, सिद्धे: कारणमुत्तमम्।
प्रशस्तदर्शनज्ञानचारित्र – प्रतिपादनम्।।२।।
सुरेन्द्रमुकुटाश्लिष्ट-पादपद्मांशुकेसरम् ।
प्रणमामि महावीरं, लोकत्रितयमंगलम्।।३।।
आदौ मध्येऽवसाने च, मङ्गलं भाषितं बुधै:।
तज्जिनेन्द्रगुणस्तोत्रं, तदविघ्नप्रसिद्धये।।४।।
विघ्ना: प्रणश्यन्ति भयं न जातु, न क्षुद्रदेवा परिलंघयन्ति।
अर्थान्यथेष्टांश्च सदा लभन्ते, जिनोत्तमानां परिकीर्तनेन।।५।।
सिद्धेभ्यो निष्ठितार्थभ्यो वरिष्ठेभ्य: कृतादर:।
अभिप्रेतार्थसिद्ध्यर्थं नमस्कुर्वे पुन: पुन:।।६।।
आई मंगलकरणे सिस्सा लहु पारया हवंति त्ति।
मज्झे अव्वोच्छित्ती, विज्जा विज्जाफलं चरिमे।।७।।
दुऊणदं जहाजादं, वारसावत्तमेव च।
चदुस्सिरं तिसुद्धिं च किरियम्मं पउंजदे।।८।।
किरियम्मं पि करंतो ण होदि किरियम्मणिज्जराभागी।
बत्तीसाणण्णदरं, साहुट्ठाणं विराहिंतो।।९।।
तिविहं तियरणसुद्धं, मयरहियं दुविहठाणपुणरुत्तं।
विणयेण कम्मविसुद्धं, किरियम्मं होदि कादव्वं।।१०।।
योग्यकालासनस्थान-मुद्रावर्त-शिरोनति:।
विनयेन यथाजात:, कृतिकर्मामलं भजेत्।।११।।
स्नपनार्चास्तुतिजपान्, साम्यार्थं प्रतिमार्पिते।
युज्यां यथाम्नायमाद्यादृते संकल्पितेऽर्हति।।१२।।
एकत्वेन चरन्निजात्मनि मनोवाक्कायकर्मच्युते।
वैâश्चिद्विक्रियते न जातु, यतिवद्यद्भागपि श्रावक:।।१३।।
येनार्हच्छु्रतलिङ्गवानुपरिमग्रैवेयकं नीयते।
भव्योऽप्यद्भुतवैभवेऽत्र न सजेत्त्सामायिके क: सुधी:।।१४।।
अथ कृत्यविज्ञापना
भगवन्नमोस्तु प्रसीदंतु प्रभुपादा: वंदिष्येऽहं। एषोऽहं सर्वसावद्य-योगाद्विरतोऽस्मि।
अथ पौर्वाण्हिक१-देववन्दनायां पूर्वाचार्यानुक्रमेण सकलकर्मक्षयार्थं भावपूजावंदनास्तवसमेतं चैत्यभक्तिकायोत्सर्गं करोम्यहं।
(अनंतर प्रणाम कर ३ आवर्त एक शिरोनति कर मुक्ताशुक्ति मुद्रा बना करके सामायिक दण्डक पढ़ें।)
सामायिक दण्डक
णमो अरिहंताणं, णमो सिद्धाणं, णमो आइरियाणं।
णमो उवज्झायाणं, णमो लोए सव्वसाहूणं।।
चत्तारि मंगलं-अरिहंत मंगलं, सिद्ध मंगलं, साहु मंगलं, केवलिपण्णत्तो धम्मो मंगलं। चत्तारि लोगुत्तमा-अरिहंत लोगुत्तमा, सिद्ध लोगुत्तमा, साहु लोगुत्तमा, केवलिपण्णत्तो धम्मो लोगुत्तमा। चत्तारि सरणं पव्वज्जामि-अरिहंत सरणं पव्वज्जामि, सिद्ध सरणं पव्वज्जामि, साहु सरणं पव्वज्जामि, केवलिपण्णत्तो धम्मो सरणं पव्वज्जामि।
अड्ढाइज्जदीवदोसमुद्देसु पण्णारसकम्मभूमिसु जाव अरहंताणं भयवंताणं आदियराणं तित्थयराणं जिणाणं जिणोत्तमाणं केवलियाणं, सिद्धाणं, बुद्धाणं, परिणिव्वुदाणं, अन्तयडाणं, पारयडाणं, धम्माइरियाणं, धम्मदेसियाणं, धम्मणायगाणं, धम्मवरचाउरंग-चक्कवट्टीणं, देवाहिदेवाणं, णाणाणं, दंसणाणं, चरित्ताणं सदा करेमि किरियम्मं।
करेमि भंते! सामाइयं सव्वसावज्जजोगं पच्चक्खामि जावज्जीवं (२जावण्णियमं) तिविहेण मणसा वचसा कायेण ण करेमि ण कारेमि कीरंतं पि ण समणुमणामि। तस्स भंते! अइचारं पडिक्कमामि णिंदामि गरहामि, जाव अरहंताणं, भयवंताणं, पज्जुवासं करेमि ताव कालं पावकम्मं दुच्चरियं वोस्सरामि।
(इस प्रकार सामायिक दण्डक पढ़कर पुन: तीन आवर्त व एक शिरोनति करे। पश्चात् जिनमुद्रा से कायोत्सर्ग करें। सत्ताईस उच्छ्वास में ९ जाप्य, अनन्तर प्रणाम करके पुन: तीन आवर्त व एक शिरोनति करे और मुक्ताशुक्ति मुद्रा के द्वारा थोस्सामिस्तव-चतुर्विंशति स्तवन पढ़ें।)
थोस्सामि हं जिणवरे, तित्थयरे केवली अणंतजिणे।
णरपवरलोयमहिए, विहुय-रयमले महप्पण्णे।।१।।
लोयस्सुज्जोययरे, धम्मं तित्थंकरे जिणे वंदे।
अरहंते कित्तिस्से, चउवीसं चेव केवलिणो।।२।।
उसहमजियं च वंदे, संभवमभिणंदणं च सुमइं च।
पउमप्पहं सुपासं, जिणं च चंदप्पहं वंदे।।३।।
सुविहिं च पुप्फयंतं, सीयल सेयं च वासुपुज्जं च।
विमलमणंतं भयवं, धम्मं संतिं च वंदामि।।४।।
कुंथुं च जिणविंरदं, अरं च मल्लिं च सुव्वयं च णिंम।
वंदामि रिट्ठणेमिं, तह पासं वड्ढमाणं च।।५।।
एवं मए अभित्थुया, विहुय-रयमला पहीणजरमरणा।
चउवीसं पि जिणवरा, तित्थयरा मे पसीयंतु।।६।।
कित्तिय वंदिय महिया, एदे लोगोत्तमा जिणा सिद्धा।
आरोग्गणाणलाहं, दिंतु समाहिं च मे बोहिं।।७।।
चंदेहिं णिम्मल-यरा, आइच्चेहिं अहिय-पहासत्ता।
सायरमिव गंभीरा, सिद्धा सिद्धिं मम दिसंतु।।८।।
(अनन्तर तीन आवर्त व एक शिरोनति करें। इस तरह एक कायोत्सर्ग में दो प्रणाम, बारह आवर्त, चार शिरोनमन होते हैं।) पुन: वंदना मुद्रा बनाकर चैत्यभक्ति पढ़ें-