(७) मुक्तावळी व्रतकथा.

व्रतविधि –  भाद्रपद शु. ७ दिवशीं प्रातःकाळी या व्रत ग्राहकांनी शुचि जलानें अभ्यंगस्नान करून अंगावर दृढधौत वर्षे धारण करावीत.मग सर्व पूमाइन्यें आपल्या हातीं घेऊन जिनालयास जावें. तेथे गेल्यावर मंदिरास तीन प्रदक्षिणा देऊन ईर्यापथशुद्धि वगैरे क्रिया कराव्यात. श्रीजिनेंद्रास साष्टांग नमन करावें. मग श्रीपीठावर नव देवता प्रतिमा स्थापून त्याचा पंचामृतांनी अभिषेक करावा. नंतर अष्ट- द्रव्यांनी त्यांचीं अष्टके, स्तोत्रे, जयमाला हीं म्हणत अर्चना करावी. श्रुत व गुरु यांचें पूजन करून यक्ष, यक्षी, ब्रम्हदेव यांचे अर्चन करावें. ॐॐॐहीं श्रीं क्लीं ऐं अई अईत्सिद्धाचार्योपाध्याय सर्वसाधु जिनधर्म जिनागमजिनचैत्यचैत्यालयेभ्यो नमः स्वाहा ॥ १०८ ॥ या मंत्रानें १०८ पुष्पें घालावीत. श्रीजिनसहस्रनामस्तोत्र म्हणून णमोकार मंत्राचा १०८ वेळां जप करावा. शास्त्रस्वाध्याय करून व्रत- कथा वाचावी. एका पात्रांत नऊ पार्ने लावून त्यावर जलगंधाक्षत पुष्पें, फळे वगैरे ठेवून एक महार्घ्य करून त्यानें ओवाळीत तीन प्रद- क्षिणा घालून मंगलारती करावी. त्या दिवशी उपवास करून धर्म- ध्यानांत काल घालवावा. ब्रम्हचर्य पाळावें. दुसरें दिवशीं सत्पात्रांस आहारादि दानें देऊन आपण पारणा करावी.

( या मुक्तावळी व्रताच्या उपवासाचा क्रम आणखी एका प्रकारानें असा आहे कीं; – १।२।३।४।५।४।३।२।१। या संख्यांच्या क्रमानें २५ उपवास (उभ्या रेघा तेथे पारणा समजावी) आणि ९ पारणा करून जे तप करणें; त्याला मुक्तावळी व्रततप म्हणतात. अशा रीतीनें हैं तप ३४ दिवस करावें लागतें. वासव विद्याधर राजानें अरिंजय मुनीजवळ दीक्षा घेऊन हें तप केलें. मग तो केवलज्ञानयुक्त होऊन मुक्त झाला.

त्यानंतर त्याची स्त्री प्रभावती हिनें पद्मावती आर्थिकेजवळ जाऊन दीक्षा घेऊन तेथें रत्नावळी तप केले. (१।२।३।४। ९।५।४।३।२।१।) अशा क्रमानें ३० उपवास व १० पारणा करणे पाला रत्नावली तप म्हणतात. मग ती समाविमरणा नंतर विक्ति ऐनाने अच्युत कल्पांत प्रतीरदास पावली.

धातकीखंडांतील पूर्वमागांत पश्चिमेकडच्या महाविदेह क्षेत्रांत मेचील विषयांतील अयोध्या नगरामध्ये जव राजा सुप्रथा राणी अरिंजय पुत्रांतर राज्य करीत होता. तो आपल्या अरिंजय पुत्रास राज्य देऊन अभिनंदन सुनीजवळ दीक्षा घेऊन आम्लवर्तन तप करतां झाला. ( १|२|३ |४ |५ |६|७|८ |९ |१०|९ |८ |७ |६ |५ |४ |३ |२|१ | ) यांतल्या अंकांच्या कमाने १०० आचाम्य (फक्त माताची पेज दिवर्या- तून एक वेळ पिणे याला आचाम्य म्हणतात. असे १०० आचाम्य करणें) आणि मध्ये ज्या रेखा आहेत तितक्या १९ पारणा करणे याला आम्डवर्द्धन तप म्हणतात. हैं मत ११९ दिवस करावें छागतें. तो जयवर्मा तपःप्रभावाने केवलज्ञानी होऊन मोक्षास गेला.

त्या जयवर्मा राजाची राणी सुप्रभा ही सुदर्शना आर्थिकेजवळ दीक्षा घेऊन रत्नावळी (सनावळीचा दुसरा प्रकार असा शुक्डपक्षीं ३।५/८ या तिथी दिवशी आणि कृष्णपक्षीही ३।५।८ या तिथी दिवशी उपवास करणे. याप्रमाणें प्रत्येक मासांत ६ उपवास. याप्रमाणे १२ महिन्याचे ७२ उपवास करणे याला रत्नावळी तप म्हणतात.) तप करून अच्युत अनुदिशाचा अधिपति शाठी. (महापुराण पर्व ७ पृष्ट ३७७ ते ३८४)

सिंहनिष्क्रीडितव्रततपविधि-उपवासाचा क्रम असा आहे कीं;-

( १।२।१।३।२।४।३।५।४।६।५।७।६।८।७।९।८।७।८।६।७।५।६।४ ५/३/४/२।३।१।२।१।) या संख्यांच्या क्रमानें उपवास करणें आणि मध्ये ज्या उभ्या रेखा आहेत. त्या पारणा दिवसांच्या समजाव्या. या प्रमाणे १४५ उपवास आणि ३२ पारणा मिळून १७७ दिवसपर्यंत सतत तप करणें त्याला सिंहनिष्क्रीडित तप म्हणतात.

ReplyForward Add reaction