(६३) त्रिभुवनतिलकव्रतकथा.

इकडे उज्जयनी नामें नगरी यशोभद्र नांत्राचा राजा आपल्या सुमती नामें खीसह सुखानें राज्य करीत होता. त्यांना (त्या म्हशीचा जीव) कुब्जक व मूक अशी एक कन्या झाली. तिला चालतां देखील येईना.

एके दिवशी त्या नगराच्या बहिरुद्यानवनांत सहस्त्रकूट चैत्यालयाची बंदना करण्यासाठीं अरिंजय व अजितंजय नांवाचे दोघे चारणमुनि अकस्मात् येऊन उतरले. ही शुभवार्ता वनपालकाच्या द्वारें राजांस कळली. मग तो आपल्या नगरांत सेवकांकडून दंवडी देबवून सर्व जनां- सह मोठ्या उत्साहानें वनांत गेला. मुनिवयीस त्रिप्रदक्षिणापूर्वक बंदनादि करून त्यांच्या समीप बसला. त्यांच्या मुखें कांहीं वेळ धर्मोपदेश ऐक- ल्यावर राजानें मोठ्या विनयानें आपले दोन्ही हात जोडून त्यांना विचा- रिलें, – भो दयासागर महामुने ! ही माझी कुमारी अशी कुबडी, मुकी, लुळी होण्याचे कारण काय ? हे त्याचें वचन ऐकून मुनीश्वर म्हणाले, – हे राजन् ! या जीवानें पूर्व जन्मांत पांच अणुन्नतें एका गुरुजबळ घेऊन तीं सोडून दिली. त्या कारणानें आतां ही अशी व्यंग झाली आहे. हे त्यांचे भाषण ऐकून राजा त्यांना म्हणाला, भो दयाघन स्वामिन् ! आतां आपण या कुमारीस त्या पूर्वजन्मांतील व्रतभंग-दोषाचा परिहार होण्यासारखा एकादा उपाय सांगावा. हे ऐकून ते म्हणाले, – आतां तिला त्रिभुवनतिलक व्रत हैं पालन करण्यास योग्य आहे, जे भव्य जीव हैं व्रत गुरुजवळ स्वीकारून यथाविधि पाळतात, त्यांना या भवांत उत्कृष्ट पुण्यबंध होऊन त्यायोगें ऐहिक व पारलौकिक सुखें प्राप्त होतात. आणि क्रमानें मोक्षसुखहि अवश्य प्राप्त होतें. असें म्हणून त्यांनीं त्यांस या व्रताचा सर्वविधि सांगितला. ते ऐकून सर्वांना मोठा आनंद झाला.