रूपातिशयव्रतकथा.
व्रतविधि-आषाढ शुद्ध अष्टमी दिनी प्रभाती या मतिकांनी • शाच जलाने अभ्यंगस्नान करून अंगावर दृढपीतयों धारण करावीत. सर्व पूजा साहित्य हाती घेऊन जिनालयास जावें, मंदिरास तीन प्रदक्षिणा घालून ईर्यापथशुद्धि बगैरे क्रिया कराव्यात. जिर्नद्रास भक्तीनें साशंग नमस्कार करावा. श्रीपीठावर चतुर्विशति तीर्थकर प्रतिमा यक्ष- बक्षीसब स्थापून तिला पंचामृतांनी अभिषेक करावा. नंतर त्यांची आडके, स्तोत्रे व जयमाला हीं म्हणत अष्टद्रव्यांनी अर्चना करात्री. ॐ वहीं थी की ऐं अई चतुर्विंशतितीर्थकरेभ्यो नमः स्वाहा ।। १०८ ॥ या मंत्रानें १०८ पुष्पें घालावीत णमोकार मंत्राचा जप करावा. व्रतकथा वाचावी. नंतर श्रुत व गुरु यांची पूजा करून यक्ष, यक्षी व ब्रह्मदेव यांचे अर्चन करावें. शेवटी एक महार्घ्य करून त्यानें ओवाळीत मंदिरास तीन प्रदक्षिणा घालाव्यात. मंगळारती करावी. याचक्रमानें कार्तिक शुद्ध पौर्णिमेपर्यंत प्रतिदिवशी मध्ये खंड न पाडतां नित्य पूजा करावी. अष्टमी दिन्नी उपवास व पंचमी आणि चतुर्दशी दिवशी एकमुक्ति करावी. शेष दिनीं भोजन करावें. ब्रह्मचर्य पाळावे.
याप्रमाणें चार महिने पर्वकाळ पाळावेत. अंतीं याचे उद्यापन करावें. त्यावेळीं एक नूतन पंचपरमेष्ठि प्रतिमा तयार करवून तिची पंचकल्याण विधीपूर्वक प्रतिष्ठा करावी. तेव्हां तांदळाचे पायस (खीर) तेलाच्या पोळ्या, पिटाच्या पोळ्या, करंजा, कडाकण्या, अटवी खीर, तिळगूळ (तंबिष्ट), केळीं, दूध, तूप, साखर हीं लावून चरु करून पंचपरमेष्ठी, श्रुत, गुरु, पद्मावती यांस अर्पण करावेत. यथाशक्ति घ्यानाध्ययन व अनुष्ठान करावें. तपस्वी जनांस आहार दान देऊन त्यांचे वैयावृत्त्य करावें. अर्थात् त्यांची सेवा करावी, अनेक फलें, सुंठ, मिरी, लेंडपिंपळीं, जायफळे, लवंग, वेलदोडे इत्यादि द्रव्यें घालून पांच
मायने तयार करून त्यांतुन देव शासन शुरु गोच्या पुढ़ें एकेक ठेवून कथा वाचकास एक आणि आपण एक घरी घेऊन जावें. असा या बताचा संपूर्ण विधी आहे.
-कथा-
या अंबू द्वीपांतील भरत क्षेत्रांत आर्यखंड असून त्यांत काश्मीर नांवाचा एक विशाल देश आहे. त्यांत इस्तिनापूर नांवाचे एक मनोदर नगर आहे. तेथे पूर्वी कोणी जिनभित्र नांवाचा एक वैश्य राहत असे. त्याला जिननंदी नांषाची रूपवती व सुंदर श्री होती. या उभयतांस सुमति या नांवाची एक कन्या जम्मली. ती रूपानें अगदी हीन असल्यामुळे तिला कोणी विवाह करून घेईना. या कारणानें तो जिन- मित्र अतिशय चिताकांत झाला होता.
इतक्यांत एके दिवशी यशोधर नामक महामुनि मासोपवास करून पारणेच्या निमित्तानें नगरांत आले. ते राजमार्गानें हिंडत या जिनमि- ब्राच्या घरासमीप आले. तेव्हां त्याने त्यांच्या जवळ जाऊन त्यांना तीन प्रदक्षिणा घालून प्रतिग्रहण करून आपल्या घरी नेलें, त्यांना उच्च जासनावर बसवून त्यांचे पादप्रक्षालन करून विधीपूर्वक पूजा केलो. नवधाभक्तीपूर्वक त्यांनीं त्यांना आहार दिला. त्यांचा आहार निरंतराय झाल्यामुळे त्यांना मोठा आनंद झाला. मग ते सुनीश्वर संतुष्ट होऊन शांतवृत्तीनें कांहीं वेळ तेथे बसले. त्यासमयीं तो जिनमित्र मोठ्या बिन- यानें आपले करयुग्म जोडून मुनीश्वरांस म्हणतो, – हे भवोद्धारक स्वामिन् ! आमची कन्या सुमती ही स्वरूपानें हीन असल्यामुळे इला वरण्यास कोणी तयार होईना. त्यामुळे आम्ही उभयता अति चिंताकुल झालो आहो. तेव्हां ही कन्या अशी रूपहीन उत्पन्न होण्याचे कारण काय ! आणि पुढे याला काय उपाय करावा? हे आम्हांस आपण आतां समजावून सांगावें. हें त्याचे विनयपूर्ण प्रश्न ऐकून ते सुनींद्र म्हणाले, हे जिनमित्रा ! ही कन्या आपल्या पूर्वभवांत आपल्य
रूपलावण्य-मदानें उन्मत्त होऊन मार्गाने जात असलेल्या दिगंबर मह- र्षित्रर जुगुप्सेर्ने थुंकली होती, त्याकारणानें आतां ही कुरूपी झाली आहे. आतां हिला सुंदररूप सौभाग्य प्राप्त व्हावे अशी जर इच्छा असेल तर या कन्येकडून तुम्ही ‘ रूपातिशय’ हे व्रत करवावें, म्हणजे त्याच्या योगानें हिला उत्तम सुंदर रूप, सौंदर्य, सौभाग्य, संतती व संपत्ति इत्यादि याच जन्मांत प्राप्त होईल. असो.
आतां या व्रताचा काल व विधि तुम्हांस सांगतो. स्वस्थ चित्तानें ऐका. असें म्हणून त्यांनी त्यांना सर्व विधि सांगितला. ते सर्व कथन ऐकून त्यांना अतिशय आनंद झाला. मग त्या सुमती कुमारीनें त्या यशोधर महामुनींस भक्तीनें वंदना करून हे रूपातिशय व्रत ग्रहण केलें. नंतर सर्वानीं मुनीश्वरांस मोठ्या भक्तीनें नमस्कार केला. मग ते मुनिराज आशिर्वाद देऊन तेथून आपल्या स्थळीं निघून गेले.
इकडे त्या सुमती कन्येनें समयानुसार विधिपूर्वक हें व्रत भक्तीनें पालन केलें. अंतीं त्याचे उद्यापन केलें. त्यामुळे तिला उत्कृष्ट रूपातिशय प्राप्त झालें. पुढे त्याच भवांत ती एका राजश्रेष्ठीची प्राणवल्लभा झाली. मग तिच्या उदरीं देवकुमार वगैरे पुष्कळ पुत्र जन्मले. या पति-पुत्रां- सह ती धर्मक्रियेत सुखानें काल घालवीत असतां – एकदां काळज्ञानांत प्रवीण असा एक ज्योतिषी-ज्योतिर्ज्ञानी व सामुद्रिकळक्षणज्ञाता पुरुष त्यांच्या गृहीं आला. तेव्हां त्याच्यामुखें तिनें आपलें भविष्य असे जाणिलें कीं; – आपलें आयुष्य आतां केवळ सात दिवस राहिलें आहे. मग ती तत्काळ संसार भोगादिकांचा त्याग करून वनांत गेली. तेथे एका आर्थिकेजवळ दीक्षा धारण करून तपश्चर्या करूं लागली. शेवटी समाधिविधिनें परमात्मध्यानांत मरण पावून स्त्रीलिंग छेदून ती अच्युत कल्पांत महर्दिक देव झाली. तेथें तो देव बावीससागरोपम काळपर्यंत पुष्कळ सुख भोगून आयुष्यांतीं तेथून च्यवून या लोकांत एका उच्च वंशांत एक महात्मा पुरुष झाला. येथे तो अनेक भोगैश्वर्याचा अनुभव घेऊन अंती या असार संसाराविषयी कोणत्याहि निमित्तानें मनांत वैराग्य उत्पन्न झाल्यामुळे वनांत जाऊन एका मुनीश्वराजवळ दिगंचर दीक्षा धारण करिता झाला. पुष्कळ काल ‘घोर तपश्चर्या करून तो शुक्लच्या- नाच्या बळानें संपूर्ण कर्माचा नाश करून मोक्षास गेला. तेथें निरंतर अनंत सुखाचा अनुभव घेऊ लागला. त्याला मी अनन्यभावें नमस्कार करितों. तो सिद्धपरमेष्ठी मला सर्वकाल सुख, शांति देवो.
 |
ReplyForward |