( ३०२)  पंचमहाक्षेत्रपाल व्रतकथा.

मिथिलापुर या नांवाचे एक नगर सुंदर आहे. तेथे पूर्वी जिनराय या नांवाचा एक पराक्रमी व गुणवान् असा राजा राज्य करीत होता. त्याला विदेही नामक एक सुंदर व लावण्यवती पट्टस्त्री होती. त्याला कनकमहाराज नामक एक बंधु असून त्याला कनकवती नांत्राची एक स्त्री होती. शिवाय मंत्री, पुरोहित, राजश्रेष्ठो वगैरे परिजन होते. या सर्वांसह तो जिनराय सुखाने कालक्रमण करीत असतां एके दिवशीं त्या नगराच्या उद्यानांत श्रीकनकप्रभ नामक निर्मथ महामुनीश्वर आपल्या संघासह येऊन उतरले. ही शुभ वार्ता वनपालकाच्या द्वारे त्याला कळतांच तो आपल्या सर्व परिजन, पुरजन यांच्यासह पादमार्ग मुनीश्वरांच्या दर्शनास गेला. तेथे गेल्यावर मुनिसंघास तीन प्रदक्षिणा घालून त्याचें दर्शन, पूजन, स्तवन करून त्यांच्या समीप बसला. कांहीं वेळ त्यांच्या मुर्ख धर्मोपदेश ऐकल्यावर तो आपले दोन्ही हात जोडून नम्रतेनें त्यांना म्हणाला, हे दयासिंधो स्वामिन् ! आज आम्हांस सुखाला कारणीभूत असे एकादें व्रतविधान सांगावे. हे त्यांचे नम्र वचन ऐकून ते मुनीश्वर म्हणाले, हे मध्योत्तम राजन् ! आतां श्रीपंचमहाक्षेत्रपालव्रत हैं पालन करा; म्हणजे त्यायोगें तुम्हांस सर्व सुखे प्राप्त होतील; असे म्हणून त्या व्रताचा काल व विधि सर्व सांगितला. ते ऐकून त्यांना मोठा आनंद झाला. मग त्यांनीं त्या कनकप्रभ मुनिराजांस प्रार्थना करून ते व्रत ग्रहण केले. मग सर्वजन त्या मुनीश्वरांना नमस्कार करून आपल्या मिथिलापुरीं परत आले. पुढे योग्य कालीं ते व्रत त्यांनी पाळून त्याचे उद्यापन केले. त्यायोगानें तुम्हीं ते आयुष्यांती मरून स्वर्गात देव झाले आणि तेथे चिरकाल सुख भोगूं लागले. असा या व्रताचा दृष्टांत आहे.