( ३१३)  नववासुदेव व्रतकथा.

– कथा –

पूर्व मेरुपर्वताच्या पश्चिम पूर्वविदेह क्षेत्रांत सीतानदीच्या काठीं मंगलावती नांवाचा एक मोठा देश आहे. त्यांत वत्सपुर नांवाचे एक मनोदर नगर आहे. तेथें पूर्वी नागदत्त नांवावा एक मोठा शुर, नीतिमान् व गुणवान् असा राजा राज्य करीत होता. त्याला वसुमति नामें एक रूपवती गुणवति व सुशील अशी पट्टस्त्री होती. नंदन, नंदिमित्र, नंदिपेण, वरसेन व जयसेन असे पांच पुत्र व यदुकां ता व श्रीकांता अशा दोन कन्या होत्या. शिवाय मंत्री, पुरोहित, राजश्रेष्ठी सेनापति वगैरे परिवारजन होते. यांच्यासह तो नागदत्त राजा सुखाने राज्य करीत असतां, – एके दिवशीं पिहितास्रव भट्टारक नांवाचे एक महा अवधिज्ञानी मुनीश्वर चर्येनिमित्त राजवाड्यासमोर आले. तेव्हां त्या राजाने त्यांचे विधिपूर्वक प्रतिग्रहण करून त्यांना आपल्या पाक-शाळेत नेले आणि त्यांना नवधामक्तीनें आहार दिला. त्यांचा निरंतराय आहार झाल्यावर ते तेथेच एका उच्चासनावर बसले, मग सर्वांनीं मोठ्या भक्तीने त्यांना नमस्कार केला. नंतर तो नागदत्त आपलीं दोन्हीं करकमले जोडून विनयानें त्यांना म्हणाला, हे ज्ञानसागर स्वामिन् ! आतां आपण आम्हांस सर्व सुखाला कारणीभूत असे एकादें व्रतविधान निरूपण करावे. ही त्याची नम्रोक्ती ऐकून ते पिहितास्त्रव मुनीश्वर राजांस म्हणाले, हे मव्य नृपोतमा ! आतां तुम्हांस नववासुदेव व्रत हे पालन करण्यास अत्यंत उचित आहे, असे म्हणून त्यांनीं त्या व्रताचा काल व विधि यथास्थित निवेदिला. ते ऐकून त्यांना मोठा संतोष झाला. मग तो नागदत्त राजा व त्यांची धर्मपत्नि वसुमति यांनी त्या मुनीश्वरांस नमोस्तु करून तें व्रत स्वीकारिले. त्यानंतर ते मुनीश्वर आशिर्वाद देऊन आपल्या स्थानीं निघून गेले.