( ३२१)  अष्टदिक्कन्यका व्रतकथा.

अष्टद्रव्ये व एक नारळ ठेवून महार्घ्य करावें. आणि त्यानें ओवाळीत मंदिरास तीन प्रदक्षिणा घालून मंगलारती करावी. सत्पात्रांस आहारादि दाने द्यावीत. त्यादिवशीं आपण उपवास करून धर्मध्यानांत काल घालवावा. दुसरे दिवशीं पूजा व दान करून आपण पारणें करावें. तीन दिवस ब्रह्मचर्य पाळावे.

याप्रमाणे महिन्यांतून दोन वेळां त्याच तिथीस है व्रत पूजन करावें. अशा आठ पूजा पूर्ण झाल्यावर अंतीं याचे उद्यापन करावे. त्यावेळीं श्रीचंद्रप्रभतीर्थकरविधान करून महाभिषेक करावा. चतुः-संघास चार प्रकारचीं दाने द्यावीत. आठ नवीन मातीच्या मोग्यांत आठ प्रकारची धान्यें मरून त्यांना सूत गुंडाळून गंधाक्षता लावावी. आणि ती देवापुढे ठेवावीत. त्यातून देव गुरु शास्त्र यांच्यापुढे एकेक ठेवावें. १ गृहस्थाचार्यास १ पद्मावतीस १ जक्कळदेवीस (जलदेवतेस) १ क्षेत्रपालास व आपण १ घेऊन घरीं जावें. असा या व्रताचा पूर्ण विधि आहे.

है व्रत निर्दोष पाळल्याने पूर्वी ज्यांना सद्गति सुख प्राप्त झाले आहे, त्यांची कथा तुम्हांस सांगतों ऐका –

या जंबूद्वीपांतील पूर्वविदेह क्षेत्रांत पुष्कलावती नामक एक विशाल देश आहे. त्यांत पुंडरीक नांवाचे एक मनोहर पट्टण आहे. तेथे पूर्वी मेघरथ नांवाचा एक मोठा शूर, नीतिमान्, दयालु असा राजा राज्य करीत होता. त्याला मनोहरा या नामक एक सुंदर गुण-वती राणी होती. त्यांना दृढरथ नामे पुत्र होता. त्याला वसुमति नामक मनोहर स्त्री होतो. यांच्या पोटीं वारिषेण नांवाचा एक सद्गुणी पुत्र होता. त्याला सुरदेवी नांवाची एक सुंदर सुशील स्त्री होती. याप्रमाणें पुत्रपौत्रादि मंत्री, सेनापति, राज पुरोहित, राजश्रेष्ठी व पुरजन यांच्यासह तो मेघरथ राजा सुखाने कालक्रमण करीत होता.

मग एके दिवशी त्या नगराच्या बहिरुधानांत सूर्यगति व चंद्र-गति या नांत्राचे दोघे चारण-ऋद्धिभारी मुनीश्वर येऊन उतरले. ही शुभवार्ता राजांस कळतांच तो आपल्या सर्व परिवारासह पादमार्गे त्या मुनीश्वरांच्या दर्शनास गेला. तेथे गेल्यावर मोठ्या भक्तीनें त्यांना तीन प्रदक्षिणा घालून त्यांची वंदना पूजा, स्तुति करून त्यांच्यासमोप जाऊन बसला. मग त्यांच्यामुखानें कांहों वेळ धर्मोपदेश ऐकल्यावर तो आपले दोन्ही हात जोडून त्यांना म्हणाला, हे दयासिंधु मुनिवर्य ! आज आपण आम्हांस एकादें बतविधान सांगावे. हे त्याचे भाषण ऐकून त्या मुनीश्वरांनी त्याला अष्टदिक्कन्यका व्रताचा विधि व काल पूर्णपणे सांगितला. ते ऐकून सर्वांस मोठा आनंद झाला. मग त्या राजानें आपल्या परिवारासह ते व्रत त्या मुनीश्वरांजवळ घेतलें. नंतर सर्वजन दर्शन करून पुंडरीक पट्टणीं परत आले. पुढें योग्यकाळीं त्यानीं ते व्रत यथाविधि पाळून त्याचे उद्यापन केले. त्या व्रताच्या पुण्योदयानं त्या मेघरथ राजास अवधिज्ञान प्राप्त झाले. पुढें तो दिगंबर जिनदीक्षा धारण करून पुष्कळ तपश्चरण करतां झाला, आणि शेवटीं शुक्लध्यानानें सर्व कर्माचा क्षय करून मुक्तीस गेला. आणि त्यांची धर्मपत्नि वगैरे परिवारजन आपापल्या योग्यतेपमाणें सर्वार्थसिद्धीत् देव झाले आहेत.