(३९) अथ दुरितनिवारणव्रतकथा.
व्रतविधी-आषाढ, कार्तिक व फाल्गुन या मासांतील कोण- त्याहि अष्टान्हिक पर्वात शु.८ दिवशी प्रातःकाळीं या व्रतिकांनी शुद्धोदकानें अभ्यंगस्नान करून आपले अंगावर दृढभौत वस्खें. धारण करावीत. मग सर्व पूजासामग्री हातीं घेऊन जिनालयास जावें. तेथे गेल्यावर मंदिरात तीन प्रदक्षिणा देऊन ईर्यापथशुद्धि वगैरे क्रिया करा- व्यात. श्रीजिनेश्वरांस भक्तीनें साष्टांग प्रणिपात करावा. नंदादीप लावावा. नंतर श्रीपीठावर चोवीसतीर्थकर प्रतिमा यक्षयक्षीसइ स्थापून त्यांच्या पंचामृतांनीं अभिषेक करावा, चोवीस तीर्थकरांचीं अष्टके स्तोत्रे, जयमाला ही म्हणत त्यांची अष्टद्रव्यांनी पूजा करावी. श्रुत गुरु यांचीं अर्चना करावी. मग यक्षयक्षी व ब्रह्मदेव यांचे अर्चन करावें. ॐ व्हीं अई वृषभादिचतुविंशतितीर्थकरेभ्यो यक्षयक्षीसहि तेभ्यो नमः स्वाहा ।। या मंत्रानें १०८ पुष्पें घालावीत. णमोकार मंत्राचा १०८ वेळां एक जप करावा. श्रीजिनसहस्रनामस्तोत्र म्हणावें. श्रीतीर्थकर चरित्रे वाचून ही व्रतकथाहि वाचावी. मग एका पात्रांत चोवीस पार्ने लावून त्यांवर अष्टद्रव्यें व नारळ ठेवून महार्घ्य करावें. आणि त्यानें ओवाळित मंदिरास तीन प्रदक्षिणा घालून मंगळारती करावी. सत्पात्रांस अहारादि दानें बाबींत. त्यादिवशी उपवास करून धर्मध्यानांत काळ घालवावा. ब्रम्हचर्य पाळावें. दुसरे दिवशीं पूजा व दान करून आपण पारणा करावी.
याप्रमाणें हे व्रत पूजन महिन्यांतून चार वेळां अष्टमी व चतुर्वर्शी तिथीस करीत जावें, अशा सोळा पूजा चार महिन्यांत पूर्ण कराव्यात.
अष्टमी व चतुर्दशी दिवशीं यथाशक्ति उपवास करावा. ब्रम्हचर्य पाळावे. नित्य क्षीराभिषेक करावा सत्पात्रांस आहारादि दानें द्यावीत. याप्र माणें चार महिने पूर्ण झाल्यावर शेवटी याचे उद्यापन करावे. त्यावेळीं चोवीस तीर्थकरांची नूतनप्रतिमा यक्षयक्षीसहित तयार करून तिची पंचकल्याणविधिपुरःसर प्रतिष्ठा करावी. पंच पकानांचे चरु करावेत. दहा वायनें- वेळत्राच्या करंड्या घेऊन त्यांत पान, सुपारी, गंधाक्षता, पुष्पें, फळें, नारळ, करंज्या हळद, कुंकु, काळेमणी (पादभूषण, कर्णभूषण) वाळीतोड, खोब- व्याच्या वाट्या, इवनसूत्र, साईचणक, हीं घाडुन तयार करावीत, त्या करंड्यावर दहा सूपे झांकूत सूत गुंडाळावे. देवापुढे ठेवून त्यांतून देव, शास्त्र गुरु यांच्यापुढें प्रथम एकेक ठेवून नंतर पद्मावती, रोहिणी, प्रज्ञप्ति, जलदेवता व श्रुतदेवी, शास्त्र वाचणाऱ्या पुरोहितास एक देऊन पांच सुत्रासिनी स्त्रियांना द्यावें. नंतर आपण एक घरी घेऊन जावें, चतुर्विध संघास आहारादि चारी दाने द्यावीत. असा या व्रताचा पूर्ण विधी आहे.
– कथा –
या जंबू द्वीपांतील भरत क्षेत्रांत अवंति नांवाचा एक मोठा देश आहे. त्यांत चंपापुर नामक एक रमणीय नगर आहे. तेथे पूर्वी श्रीपाल या नांवाचा एक मोठा सद्गुणी, शूर, नीतिमान् असा राजा राज्य करीत होता. त्याला लक्ष्मीमति नांवाची एक रूपवती, गुणवती, सुशील, अशी पट्टराणी होती. अशा रीतीनें तो राजा सुखाने कालक्रमण करीत असतां, त्या नगराच्या उद्यानांत श्रुतसागर नामक एक अवधिज्ञानी महामुनि आपल्या संघासहित येऊन उतरले. हैं शुमवृत्त तेथील वन- पालकांकडून त्याला कळतांच; तो आपल्या सर्व परिवार जन व पौर- जनांसह मोठ्या थाटानें पादमार्गे त्या मुनीश्वरांच्या दर्शनास गेला. तेथे गेल्यावर राजानें त्यांना तीन प्रदक्षिणा घालून भक्तीनें नमस्कार करून त्यांच्या सन्निध जाऊन बसला. त्याच्या मुखानें कांहीं वेळ धर्मोपदेश ऐकल्यावर लक्ष्मीमति राणी आपले दोन्ही हात जोडून विनयाने त्या मुनीश्वरांस म्हणाली, हे दयासागर स्वामिन् ! आज आपण आम्हांस परम सुखाला कारणीभूत असे एकादें व्रतविधान सांगावें. हे तिचे विनयपूर्ण भाषण ऐकून ते मुनीश्वर तिला म्हणतात, हे कन्ये ! आतां तुला दुरितनिवारण है व्रत पालन करण्यास अतिशय योग्य आहे. हें व्रत जे पाऊन करतात त्यांच्या पापांचा नाश होऊन अपार पुण्यंबंध होतो. त्यायोगें त्यांना ऐहिक सुखसंपत्ति प्राप्त होऊन क्रमाने मोक्षसुख ही अवश्य मिळतें. असा या व्रताचा प्रभाव आहे. आंता या व्रताच्या काळ व विधि तुला यथास्थित सांगतो ऐक असें म्हणून, यांनी या व्रताच्या काल व विधी सर्व सांगितला.
हे व्रतविधान ऐकून लक्ष्मीमतीस अतिशय आनंद झाला. मग तिनें त्या श्रुतसागर मुनीश्वरांत भक्तीनें बंदना है दुरितनिवारण व्रत स्त्रीकारिले. तेव्हां एका मनोहरी नामक श्राविका विनयानें दोनी हात जोडून त्या मुनीश्वरांना म्हणाली, हे दयानिधे गुरुराज ! आम्हांस अयंत दारिद्र्य प्राप्त झालें आहे. आणि माझ्या पोटीं पुत्रसंतान नाहीं. यांचे कारण काय असावें त्यांविषयी उपाय काय करावा. हे कृपाकरून आपण मला सांगावें. हें तिचे विनयपूर्ण वचन ऐकून ते मुनीश्वर म्हणतात- हे कन्ये ! तूं येथून आपल्या तिसऱ्या भवांत द्वारापुरामध्ये धनपाल नानक श्रेष्ठीची धर्मपत्नी होतीस. तुझी वसुमति नांवाची एक सत्रत होती. तिला चार पुत्र होते. तुला पुत्र संतति नसल्याकार- णानें तूं त्या चारहि पुत्रांना कपटाने विषप्रयोगानें मारिळेस. तेव्हां ती वसुमति पुत्रांच्या आर्तरौद्र ध्यानानें मरण पावून व्यंतर देवी झाली आहे व ती विभंगविविज्ञानानें जाणून पूर्व जन्मींच्या वैरामुळे तुला आतां त्रास देत आहे. त्या पूर्वजन्मींच्या पातकांमुळे तुला ही दुःस्थिती प्राप्त झाली आहे. या करितां तूं दुरितनिवारणव्रत कर म्हणजे त्यायोगें तुला इष्ट फल प्राप्त होईल.
हे त्या मुनीश्वरांच्या मुखें भवस्थिति ऐकून ती मनोहरी कृतकर्मा बढ्छ पश्चाताप पावून आत्मनिंदा करती झाली. मग आपले दोनी कर जोडून विनयानें त्या मुनीश्वरांस भक्तीनें बंदना व प्रार्थना करून तिने ते व्रत ग्रहण केलें. मग सर्वजन त्या श्रुतसागर मुनीश्वरांस व संघांतील इत्तर मुनिगणांस भक्तीनें वंदना करून नगरी परत आले.
पुढें लक्ष्मीमति राणीनें व त्या मनोहरी श्रविकेने हैं दुस्ति निवारण व्रत कालानुसार यथाविधी पाळून त्यांचे उद्यापन केलें त्या व्रतपुण्योदयानें त्या लक्ष्मीमतीस सर्व ऐहिक सुखें प्राप्त होऊन समाधि विधीनें मरण पावून स्वर्गात देव झाली. तेथें तो देव चिरकाल सुख भोगू लागला. आणि ती मनोहरी श्राविकेस ही धन संपत्ति व पुत्र- संतति प्राप्त झाली. व शेवटीं तीहि समाधिविधीनें मरून स्वर्गात देक झाली. तेथें तो देव चिरकाल पुष्कळ सुख भोगूं लागला. पुढें क्रमा- क्रमानें ते देव कर्मक्षय करून मोक्षास गेले आहेत.
या करितां हे भव्यात्मानो ! तुम्हीहीं हैं व्रत श्रीगुरुजवळ घेऊन यथाविधी पाळून याचे उद्यापन करा. म्हणजे तुम्हांस ही स्वर्गावर्गाची अवश्य प्राप्ति होईल.
 |
ReplyForward
|
|
ReplyForward
|