( ४० ) अथ पार्श्वतृतीया [तदगी] व्रतकथा

या मनोहर जंबू द्वीपांतील पवित्र भरत क्षेत्रांत कांभोज नांवाचे एक रमणीय नगर आहे. तेथे पूर्वी देवपाल नामक पराक्रमी राजा आपल्या लक्ष्मीमती राणीसह अतिशय हास्यविनोदांत सुखाने राज्य करीत होता.

एके दिवशीं त्या नगरोद्यानांत ज्ञानसागर नामक दिगंबर महामु निराज आगमनाचे वर्तमान वनपालकाने राजास येऊन कळविले. तेव्हां राजानें सिंहासनावरून उठून ज्या दिशेस मुनिराज आले होते, त्या • दिशेकडे सात ७ पाऊले चालून विनयपूर्वक प्रणिपात केला; आणि आपल्या अंगावरील वस्त्रालंकार त्या वनपालकांस दिले. नंतर तो मोठ्या समारंभाने परिजन व पुरजनसह पादमार्गे त्या उद्यानवनात गेला. मग मुनीश्वरांस तीन प्रदक्षिणा घालून मोठ्या भक्तीनें त्यांची पूजा, स्तुति करून जवळ बसून धर्मोपदेश ऐकूं लागला. कांहीं वेळ धर्मश्रवण केल्यानंतर त्यांची सुशील धर्मपत्नी लक्ष्मीमति ही अत्यंत विनयानें आपले करकमल जोडून त्यांना म्हणाली, भो जगद्‌गुरो स्वामिन् ! आपण संसारसागरतारक आहात. आतां मला सुखदायक असे एकादें व्रतविधान सांगावें. हे तिचें नम्र वचन ऐकून ते तिला म्हणाले- हे भाविक कन्ये ! तूं पार्श्वतृतीयात्रत हैं व्रत पालन कर. म्हणजे तुझी इच्छा पूर्ण होईल. असें म्हणून त्यांनी तिला सर्व व्रतविधी सांगितला. तें ऐकून लक्ष्मीमतीस फारच आनंद झाला. मग ते सर्व जन गुरुराजांस नमोस्तु करून नगरी परत आले. पुढे कालानुसार तिनें हें व्रत पाळून शेवटी याचे उद्यापन केलें व अपूर्व पुण्य संचय केला. त्यायोगें ती सर्व अभ्युदय सुखें भोगून क्रमानें त्रीलिंग छेदून मोक्षास गेली.