(५४) अथ चक्रवाळव्रतकथा.

माघ मासांतील मघा नक्षत्रावर पूर्ववत् पूजा करून उपवास करावा. या दिवशीं केलेल्या उपवासाला’ धनवर्धन’ हे नांव आहे. या उपवासानें वीस कोटी आड्ठेचाळीस लक्ष २०४८००००० उपवास केल्याचें फळ मिळतें.

याक्रमानें तीन वर्षे तीन महिने ही व्रतपूजा व उपवास करावेत. असे एकूण एकोणचाळीस ३९ पूजा व उपवास करावेत. या ३९ उपवासांनीं चाळीस कोटी पंचाण्णवलक्ष ४०९५००००० उपवास केल्याचें फळ मिळतें.

याप्रमाणें सर्व पूजा व उपवास पूर्ण झाल्यावर या व्रताचे उद्यापन करावें. त्यावेळी श्रीआदिनाथ तीर्थकरांची नूतन, सुवर्ण गोमुखचक्रे- श्वरीयक्षयक्षीसहित निर्माण करून तिची पंचकल्याणविधिपुरःसर प्रतिष्ठा करावी. चतुःसंघांस चतुर्विधदानें द्यावीत. असा या व्रताचा पूर्णविधि आहे.

हे व्रत श्रीगुरुजवळ ग्रहण करून जे भव्यात्मे यथाविवि पालन करितात, त्यांना अपार पुण्यबंध होतो. आणि त्यायोगानें त्यांना सर्व अभ्युदयसुखें मिळून शेवटीं क्रमानें मुक्तिसुखही अवश्य प्राप्त होतें. असा या व्रताचा प्रभाव आहे.

– कथा –

ज्यांनीं क्षुधादि अठरा दोष नाश केले आहेत, ज्यांना लोका- लोकांस प्रकाश करणारे केवलज्ञान प्राप्त झाले आहे; जे नरेंद्र, नागेंद्र वगैरे शतेंद्रांनीं वंद्य झाले आहेत; जे परमागमाचें अधिपति झाले आहेत असे श्रीमहावीर तीर्थकर हे केवलज्ञान संपन्न होऊन समवसरणासह आर्यखंडांत देशोदेशीं भव्यजनांस उपदेश करीत विहार करीत असतां एकदां बुद्धायन राजा आपर्ला धर्मपत्नी इंद्रायिणी व इतर परिवार जन यांसह मोठ्या आदरानें भगवंतांच्या समवसरणांत प्रवेशून त्यांचे त्रिप्रद- क्षिणापूर्वक दर्शन, पूजन, स्तवन वगैरे करून मानव कोष्ठांत जाऊनबसला. कांहीं वेळ दिव्यध्वनींचा तत्त्वोपदेश श्रवण केल्यावर इंद्रायिणी राणी आपली दोन्ही करकमले विनयाने जोडून गौतमगणधरांस म्हणाली- भो भवसिंधुतारक जगद्‌गुरो ! आज आपण आम्हांस सर्व पापनाशक आणि सर्वसुखप्रद असें एकादें व्रतविधान सांगावे. हे तिचे विनयपूर्ण वचन ऐकून ते गणेंद्र तिला म्हणाले, हे भव्यगुणमणे कन्ये ! आतां तुम्हांस चक्रवाळव्रत हैं पालन करण्यास अत्यंत उचित आहे. असे म्हणून त्यांनी त्याचा सर्वविधि तिला सांगितला. ते सर्व ऐकून इंद्रायणी वगैरे सर्व जनांस मोठा आनंद झाला. मग तिनें त्यांना वंदना करून हैं व्रत भक्तीनें त्यांच्या जवळ ग्रहण केलें. मग सर्वजन भगवंतांस आणि समस्त मुनिगणांस नमस्कार करून आपल्या नगरी परत आले. पुढे काळानुसार त्या इंद्रायणीनें हें व्रत यथाविधि पाळून त्याचे उद्यापन केलें. त्यायोगानें ती अंती संन्यासविधीनें मरून त्रीलिंग छेदून स्वर्गात देव झाली; आणि भवांतरानें मोक्षास गेली.