१४ . केवलज्ञानव्रतकथा.
व्रतविधि- आषाढ मासांतील शुक्लपक्षांत चतुर्दशा दिनी या बतिकांनी प्रभातर्ती शुचिजलानें अभ्यंगस्नान करून अंगावर दृढधौत बखें धारण करावीत. सर्व पूजाद्रव्ये हातीं घेऊन मंदिरास जावें. तेथे गेल्यावर ईर्यापथशुद्धि वगैरे किया करून जिनेंद्रास भक्तीनें साष्टांग नमस्कार करावा. श्रीपीठावर चतुर्विंशति तीर्थकर प्रतिमा यक्षयक्षी- सहित स्थापून तिला पंचामृतांनी अभिषेक करावा. अष्टद्रव्यांनी त्यांची अर्चना करावी. श्रुत व गुरु यांची पूजा करून यक्ष, यक्षी, ब्रम्हदेव यांचे अर्चन करावें. देवापुढें नऊ अक्षतांचे पुंज घालून नऊ पक्काांचे चरु करावेत. सुगंधी पुष्पांची माळ देवाचरणीं बहावी. ॥ ॐ रहीं श्री क्लीं ऐं अई चतुर्विशतितीर्थकरेभ्यो यक्षयक्षीसहितेभ्यो नमः स्वाहा ॥ १०८ ॥ या मंत्रानें १०८ पुष्पें घालावीत. जिनसहस्त्र- नामस्तोत्र म्हणून णमोकार मंत्राचा १०८ वेळां जप करावा. ही व्रत- कथा वाचून तीर्थकर चरित्र बाचावें.
याच विधीक्रमानें कृष्णपक्षीही पूजा करावी. अशा नऊ चतुर्दशी तिथीस पूजा करावयाची आहे. शेवटीं कार्तिक मासीं नंदीश्वर पर्वात चतुर्दशी दिवशींच (याचें उद्यापन असतें त्यावेळीं) जिनेंद्रांस नऊ कलशांनी महाभिषेक पूजा करून अष्टविधार्चन पूर्वीप्रमाणेच करावें. अंतीं एक महार्घ्य करून त्यांत एक सुवर्णपुष्प ठेवून त्यानें ओवाळीत मंदिरास तीन प्रदक्षिणा घालाव्यात. मंगलारती करून विसर्जन करावे. चार महिने जिनेंद्रास क्षीरांनी नित्य अभिषेक करावा. प्रत्येक चतुर्दशीस उपवास करावा. चतुः संघास आहारदान देऊन आपण पारणा करावी, असा व्रताचा पूर्ण विधि आहे.
आहे. तेथे पूर्वी यशोधर नामक एक बजाका राजा आपल्या यशोमति पहराणी व बलदंत पुत्र वगैरेसद आर्यंत सुखाने राग्वैचर्याचा उपयोग चेत होता. राजपुत्र यौवनावस्थेस प्राप्त झाला असून चौसष्ट कटांमध्ये अत्यंत प्रवीण होता.
एके दिवशी बनपालकाने एक सुंदर कमलपुष्प आणून यशोधर राजाच्या करी दिले. ते त्यांनी पाहिले. तोच त्याच्या कर्णिकेत एक अमर मरण पावलेला त्यांच्या दृष्टी पडला. त्या मृत श्रृंगास पाहतांच त्याच्या अंतःकरणांत सहजगत्या’ या क्षणभंगुर’ संसाराविषयी वैराग्य उत्पन्न झाले. त्यासमयी त्यानी आपल्या बज्रदंत पुत्रास राज्यासनी बसवून बनांत जाऊन एका निर्भय मुनीश्वरांच्या सभित्र जिनदीक्षा धारण केली. मग घोर बनांत राहून ते अत्यंत उम्र तपश्चरण करूं लागले. त्यामुळे त्यांच्या घातिकमांचा नाश होऊन त्यांना केवलज्ञान उत्पन्न झाले. तेव्हां इंद्राच्या आज्ञेनें कुबेर येऊन तेथे सुंदर गंधकुटी त्याने निर्माण केली. मग इंद्रादि देव येऊन मोठ्या आनंदानें व भक्तीनें केवलज्ञानाचा पूजोत्सव करूं लागले.
इकडे त्या बज्रदंत महाराजाच्या आयुध शाळेत विजयशाली असें चक्ररत्न उत्पन्न झाले, हें शुभवर्तमान एका भंडार रक्षकानें येऊन राजांस सांगितले. इतक्यांत यशोधर मुनिराजांस केवलज्ञान झाल्याची शुभवार्ता वनपालकानें येऊन सांगितली. तेव्हां ते वज्रदंत महाराज निस्पृहवृत्तीनें आपल्या सिंहासनावरून खाली उतरून त्यादिशीं सात- पर्दे चालत गेले व सप्तपरमपदाची भावना करून त्या यशोधर केवळींना त्यांनीं परोक्ष प्रणिपात केला.
[ अनुष्टुप् ]
सज्जातिः सद्‌गृह- स्थत्त्वं । पारिव्राज्यं सुरेंद्रता ॥
साम्राज्यं परमाईत्यं निर्वाणश्चेति सप्तकम् ॥ १ ॥
अर्थ – उत्तमजाति, उत्कृष्ट गृहस्थपणा, उत्तम योगित्व, उत्तम इंद्रपदवी, सहा खंडांचे आधिपत्य, उत्कृष्ट अर्हतपद आणि मोक्ष अशी सात परमस्थानें आहेत. बज्रदंत राजेंद्रांनी ज्या सात परमरथानांची भावना केली; त्यांची नांवें सांगितली. असो. आणि आपल्या अंगावरची सर्व वस्त्राभरणें उतरून त्या वनपालकांस दिली व सेवकांकरवी नगरी आनंदमेरी देवविळी. त्यानंतर आपण मत्तगजावर बसून सामंत, मांडलिक, परिजन व पुरजन यांच्यासह वर्तमान मोठ्या समारंभानें उद्यानवनांत गेले.
केवळी भगवंताची सुंदर गंधकुटी दृष्टिगोचर होतांच दूर अंतरा- वरच आपआपल्या वाहनावरून ते सर्वजन खालीं उतरून पायी चालू लागले. मग तेथे गेल्यावर ते सर्वजन त्या भव्य गंधकुटीस तीन प्रद- क्षिणा घालून त्या यशोधर केवलीजिनांस भक्तीनें साष्टांग नमस्कार करते झाले. नंतर त्यांची पूजा करून आपल्या योग्यस्थानीं बसून त्यांच्या मुखांतून प्रकट होणाऱ्या तत्त्वांचा उपदेश ऐकू लागले. कांहीं वेळ सद्धर्माचा उपदेश ऐकल्यानंतर ते वज्रदंत महाराज आपलीं कर- कमळे मोठ्या विनयानें जोडून त्या मुनींद्रांस म्हणतात, – भो भवसागर तारक महास्वामिन् ! आज आमच्या आयुधशाळेत जें चक्ररत्न उत्पन्न झालें ते कोणत्या कारणानें ? हा त्याचा प्रश्न ऐकून ते केवलि मुनीश म्हणाले, हे भव्यचूडामणे राजन् ! षट्खंडभूमंडळ साध्य करण्यासाठीं तूं आपल्या पूर्वजन्मांत’ केवलज्ञानव्रत’ यथाविधी पाळीळे होतेंस त्याच्या अपूर्वपुण्यफलाच्या योगानें आज तुला हे चक्ररत्न प्राप्त झाले आहे. हे ऐकतांच त्यांस अत्यंत संतोष झाला. मग त्यानें त्याचें विधान विचारिलें, ते ऐकून केवलिमुर्नाशांनी त्याला त्याचा सर्व विधी व काल सांगितला. तें ऐकून त्या बज्रदंत राजेंद्रास आणि अन्य सर्व जनांस अतिशय आनंद झाला. मग त्या महाराजांनी त्यांना प्रार्थना करून हे व्रत स्वीकारिलें. नंतर सर्वानीं केवलींच्या पदकमळीं भक्तीनें प्रणिपात करून आपल्या नगराकडे प्रमाण केलें.
पुढें काळानुसार त्यांनी हें व्रत यथाविधि पाळून त्याचें उद्यापन केले. या व्रतप्रभावानें पुष्कळ काळपर्यंत चक्रवर्तिविभूतीचा सुखानें उपभोग घेऊन अंती या दुःखद संसाराविषयीं मनांत वैराग्य उत्पन्न झाल्यामुळे वनामध्ये जाऊन त्यांनी एका निर्ग्रथ मुनीश्वरांच्या समीप जिनदीक्षा घेतली. दीर्घकाल घोरतपश्चर्या करून ते शाश्वत अश। मोक्षपदी विराजमान झाले. तेथें ते अनंत व अक्षय सुखाचा अनुभव घेऊं लागले. त्या सिद्धपरमेष्ठींस आमचा साष्टांग नमस्कार असो. आणि ते आम्हांस अखंड सुख प्राप्त करून देवोत. असा या व्रताचा महिमा आहे.
 |
ReplyForward |