व्रतविधि-आषाढ मासांतील नंदीश्वर पर्वांत शु. ८ दिवशी
अमाती या अतिकांनी पालुक उदकांनी अभ्यंगस्नान करून अंगावर दृढचौतवले धारण करावीत. सर्व पूजासामश्री हातीं घेऊन जिनालयीं जावे. मंदिरास तीन प्रदक्षिणा देऊन ईर्यापथशुद्धि पूर्वक भक्तीनें जिने- द्रास साष्टांग नमस्कार करावा. पीठावर चोवीस तीर्थकर प्रतिमा यक्ष- बक्षीसह स्थापून तिला पंचामृतांनी अभिषेक करावा. अष्टद्रव्यांनी त्यांची अर्चना करावी. फुलांची माळ एक देवास वाहावी. कर्पूराची आरती ओवाळावी. श्रुत व गुरु पूजा करून यक्ष, यक्षी व ब्रम्हदेव यांचे अर्चन करावे, ज्वालामालिनी, पद्मावती, जलदेवता ( जक्कळदेवी) यांची अर्चना करून त्यांच्या नामोच्चारणानें तीन सुत्रासिनी स्त्रियांस कुंकू लावावा. ॐ हीं अर्ह चतुर्विंशतितीर्थकरेभ्यो यक्षयक्षीस- हितेभ्यो नमः स्वाहा ।। या मंत्राने १०८ पुष्पें घालावींत. णमोकार मंत्राचा १०८ वेळां जप करावा. ही व्रतकथा वाचावी. नंतर एक महार्घ्य करून त्यानें ओवाळींत मंदिरास तीन प्रदक्षिणा घालून मंगला- रती करावी. सत्पात्रांस आहारदान द्यावें.
याच क्रमाने प्रतिदिनीं चार महिने पूजाक्रम करावा. अष्टमी चतु- देशीस शक्ती प्रमाणें उपवासादिक करावे, ब्रम्हचर्यपूर्वक धर्मध्यानांत काल घालवावा. शेवटीं कार्तिक १५ पौर्णिमे दिवशीं या व्रताचे उद्यापन करावे. त्यावेळीं जिनेंद्रास पंचामृतपूर्वक महाभिषेक करावा. तीन प्रकारच्या मध्यांचे आणि पोळ्यांचे पांच चरु करावेत. तिघां सुवासिनी स्त्रियांस वाथने द्यावीत. चतुःसंघास चतुर्विध दाने द्यावीत. नंतर पारणा करावी, असा याचा पूर्णविधि आहे.
– कथा –
या जंबू द्वीपांतीक भरत क्षेत्रांत सुरम्य नांवाचा देश असून हस्तिनापुर नामक एक अत्यंत मनोहर पट्टण आहे. तेथे पूर्वी भूपाल नामे राजा नीतीने प्रजा पालन करीत असे. त्याला मनोहर नामै सुंदर व पतिव्रता राणी होतो. त्या ठिकाणों धनपाल नांवाचा एक श्रेष्ठी आपल्या धनवती नामें आदि स्त्रियांसह आनंदांत होता. धनवती ही ज्येष्ठ स्त्री. तिला पुत्रसंतान नसल्यामुळे तिजकडे तो पहात नसे.
एके दिवशीं देशभूषण नामक अवधिज्ञानी मुनीश्वर नाना देशां- तून विहार करीत करीत त्या नगराच्या बहिरुद्यानांत येऊन उतरले. ही वार्ता धनवतीस कळतांच ती तेथे गेली. त्रिप्रदक्षिणापूर्वक त्या मुनीश्वरांना वंदनादि करून त्यांच्या समीप बसली. मग आपले दोन्ही हात जोडून विनयाने त्यांना म्हणते, मो जगद्गुरो ! जगदुद्धारक स्वामिन् ! मजला पुत्रसंतान नसल्यामुळे मनुष्यजन्म निःसार वाटत आहे. माझे मन अत्यंत उदासीन झाले आहे. याचे कारण काय असावे बरे ? हे तिचे दैन्य वचन ऐकून ते तिला अवधिज्ञानानें जाणून म्हणाले, हे कन्ये ! आतां तुला पूर्वभवाची हकिगत सांगतो ती ऐक.
तूं आपल्या पूर्व भवांत एक दिगंबर मुनीश्वर चर्यामार्गाने चालले असतां त्यांना पाहून यौवनमदाने उन्मत्त झाल्यामुळे मनांत उदासीन झालोस. त्या कारणानें तुझा जन्म आतां निरर्थक होत आहे. तेव्हां तिला अत्यंत वाईट वाटलें, पुनः ती म्हणाली, भो स्वामिन् ! आतां त्याला उपाय सांगावा. ही तिची प्रार्थना ऐकून ते म्हणतात, हे कन्ये ! अशा प्रसंगी तूं सौभाग्य व्रत है यथाविधि पालन कर, म्हणजे पूर्वभवांतील दोषांचा परिहार होऊन सौभाग्य प्राप्त होईल. असे म्हणून त्यांनीं त्याचा सीवेधि तिला सांगितला. ते ऐकून धनवतीस अत्यानंद झाला. मग तिने त्या मुनींना वंदना करून है व्रत स्वीकारिलें, नंतर पुनः वंदना करून आपल्या घरी परत आली. पुढे काळानुसार तिने हैं व्रत यथाविधि पाळून उद्यापन केलें. त्या योगाने ती गर्भवती होऊन देवकुमार नामक पुत्राला प्रसवली. व्यानंतर मोठ्या आनंदाने संसारां- तील सर्वविषयसुखाचा अनुभव घेती झाली. शेवटी ती सन्यासविधिनै मरून स्वर्गात गेली आणि दिव्य सौख्य मोगू लागली.